Bảo hiểm xã hội (BHXH) có thể được xem như một khoản an sinh cho người lao động khi họ không may mất thu nhập từ lao động. Bởi liên quan đến vấn đề lợi ích, do đó BHXH luôn là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của người lao động. Vậy khi nhắc đến BHXH, người lao động cần biết những thông tin gì? Mức hưởng BHXH một lần của họ được tính như thế nào?
Những điều cần biết về BHXH
Theo Khoản 1 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, BHXH là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH.
- Có hai loại BHXH
– BHXH bắt buộc: là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia. Như vậy, về cơ bản, BHXH bắt buộc là một sự đảm bảo của người sử dụng lao động đối với người lao động, giúp cho người lao động một khoản tiền khi họ hết tuổi lao động hoặc không may xảy ra biến cố.
BHXH bắt buộc bao gồm 05 chế độ sau: (i) Ốm đau; (ii) Thai sản; (iii) Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; (iv) Hưu trí; (v) Tử tuất.
Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: (i) Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn và xác định thời hạn, hợp đồng lao động mùa vụ hoặc theo một công việc từ 3 tháng đến dưới 12 tháng (ii) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng; (iii) Các trường hợp khác như cán bộ, công chức, viên chức, …
– BHXH tự nguyện: là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
BHXH tự nguyện chỉ bao gồm 02 chế độ là hưu trí và tử tuất.
Trừ những đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc, người lao động có thể tham gia BHXH tự nguyện khi có nhu cầu. Ví dụ: người làm việc tự do, người kinh doanh buôn bán nhỏ lẻ, nông dân, …
- Lợi ích của BHXH
BHXH giúp người lao động bảo đảm sự thay thế, bổ sung khi họ thiếu hụt tài chính do ốm đau, thai sản, nghỉ hưu,… Để có lợi ích như vậy, người lao động sẽ trích một khoản tiền lương hàng tháng để đóng BHXH, đây được xem như một khoản “để dành” của người lao động.
- Mức đóng BHXH
(i) BHXH bắt buộc: Người lao động trích 8% lương tháng để đóng BHXH bắt buộc và người sử dụng lao động trích 17,5% lương tháng đóng BHXH bắt buộc cho người lao động.
(ii) BHXH tự nguyện: 22% x mức thu nhập hàng tháng.
Người lao động có thể tự chọn mức thu nhập hàng tháng để đóng BHXH tự nguyện. Mức thu nhập hàng tháng làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở. Người lao động có thể chọn phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng một lần, 6 tháng một lần hoặc 12 tháng một lần.
Ví dụ: Anh A đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện với mức thu nhập hàng tháng là 4 triệu đồng. Vậy, mức đóng BHXH tự nguyện 1 tháng là: 22% x 4.000.000 đồng = 880.000 đồng.
- Điều kiện hưởng BHXH một lần
Theo Điều 8, Nghị định 115/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo hiểm xã hội bắt buộc, điều kiện để người lao động hưởng BHXH một lần là:
(i) Đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc chưa đủ 15 năm tham gia BHXH đối với lao động nữ hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn;
(ii) Sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội;
(iii) Ra nước ngoài để định cư;
(iv) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
Cách tính mức hưởng BHXH một lần
Công thức:
Mức hưởng = (1,5 x Mbqtl x thời gian tham gia BHXH trước 2014) + (2 x Mbqtl x thời gian tham gia BHXH từ 2014)
Trong đó: Mbqtl – Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH, được tính như sau:
= [(số tháng đóng BHXH x Mức đóng BHXH x Mức điều chỉnh hàng năm) + (số tháng đóng BHXH x Mức đóng BHXH x Mức điều chỉnh hàng năm) +…]/Tổng số tháng đóng BHXH
Mức điều chỉnh hàng năm được thực hiện theo quy định tại Điều 2 và Điều 3 Thông tư số 35/2019/TT-BLĐTBXH quy định mức điều chỉnh tiền lương và thu nhập tháng đã đóng BHXH.
Ví dụ: Bà B (40 tuổi) tham gia BHXH tự nguyện từ tháng 02/2018 đến tháng 02/2020 như sau: Từ tháng 02/2018 đến tháng 12/2018 với mức lương 5 triệu đồng/tháng; Từ tháng 01/2019 đến tháng 02/2020 với mức lương 6 triệu/tháng.
Bà B có thời gian tham gia BHXH tự nguyện là 02 năm, chưa đủ tuổi hưởng lương hưu và có nguyện vọng hưởng trợ cấp BHXH 1 lần. Như vậy, Bà B đủ điều kiện nộp hồ sơ hưởng BHXH một lần từ tháng 02/2021.
Mức hưởng BHXH được tính như sau:
Mbqtl = [(5.000.000 x 10 x 1,03) + (6.000.000 x 12 x 1,00) + (6.000.000 x 2 x 1,00)]/24
= 5.645.833,33 đồng/tháng
Số tiền được hưởng từ BHXH một lần = 0 + (2 x 2 x 5.645.833,33) = 22.583.333 (đồng)
Trên đây là bài viết tư vấn về “Những điều cần biết về bảo hiểm xã hội và cách tính mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần” của Công ty Luật TNHH Apra. Quý khách hàng còn thắc mắc về các vấn đề nêu trên và cần được giải đáp, vui lòng liên hệ số hotline để được tư vấn và hỗ trợ.
_________________________________
Mọi thông tin yêu cầu tư vấn xin vui lòng liên hệ :
CÔNG TY LUẬT TNHH APRA
Địa chỉ : Tầng 7, số 57 Trần Quốc Toản, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.
Email: info@apra.vn
Hotline : 024.23486234 – 0948495885
