PHÁP LUẬT VỀ HUY ĐỘNG VỐN CỦA DOANH NGHIỆP

Vốn là chìa khóa quan trọng trong hoạt động của doanh nghiệp, có ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình vận hành và kinh doanh của doanh nghiệp. Theo quy định của pháp luật hiện hành, doanh nghiệp có thể huy động vốn bằng nhiều hình thức khác nhau, phù hợp với định hướng của công ty. Vậy, doanh nghiệp có thể huy động vốn như thế nào? Và pháp luật điều chỉnh hoạt động huy động vốn của doanh nghiệp ra sao?

Trong phạm vi bài viết này, Luật Apra sẽ cung cấp cho Quý Khách hàng thêm những thông tin về pháp luật huy động vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật hiện hành. Luật Apra sẽ giúp Quý khách hàng tiếp cận vấn đề theo hai loại vốn: Vốn điều lệ và vốn đầu tư của doanh nghiệp.

Huy động vốn điều lệ của doanh nghiệp

Theo Khoản 29 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2014: “Vốn điều lệ là tổng giá trị tài sản do các thành viên đã góp hoặc cam kết góp khi thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh; là tổng giá trị mệnh giá cổ phần đã bán hoặc đã được đăng ký mua khi thành lập doanh nghiệp đối với công ty cổ phần.”

Vốn điều lệ xuất hiện ngay từ thời điểm doanh nghiệp được thành lập, là cơ sở để để xác định phạm vi chịu trách nhiệm tài sản của công ty đối với các nghĩa vụ tài chính của công ty. Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp có thể tăng vốn điều lệ để mở rộng quy mô của công ty. Mỗi loại hình doanh nghiệp sẽ có những cách thức riêng để huy động vốn điều lệ theo quy định của pháp luật như sau:

Thứ nhất, đối với công ty hợp danh, Luật Doanh nghiệp năm 2014 chưa có quy định cụ thể về việc tăng vốn điều lệ của công ty hợp danh. Tuy nhiên từ những quy định về tổ chức và thành viên của của công ty hợp danh, ta có thể hiểu công ty hợp danh có thể huy động vốn điều lệ bằng cách các thành viên của công ty góp thêm vốn hoặc công ty tiếp nhận thêm các thành viên góp vốn mới.

Thứ hai, tương tự như công ty hợp danh, công ty TNHH hai thành viên trở lên cũng huy động vốn điều lệ bằng cách tăng vốn góp của thành viên và tiếp nhận thêm vốn góp từ các thành viên mới. Đối với công ty TNHH một thành viên, việc tăng vốn điều lệ được thực hiện thông qua việc chủ sở hữu của công ty góp thêm vốn và huy động thêm vốn từ người khác. Tuy nhiên, khi công ty TNHH một thành viên huy động thêm vốn từ người khác sẽ phải thực hiện thủ tục thay đổi loại hình doanh nghiệp thành công ty TNHH hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần.

Thứ ba, công ty cổ phần có sự khác biệt đối với các loại hình doanh nghiệp khác khi thực hiện huy động vốn điều lệ. Ngay từ thời điểm thành lập, vốn điều lệ của công ty cổ phần đã được thể hiện dưới dạng cổ phần và được ghi nhận bằng cổ phiếu, những người sở hữu cổ phần của công ty được gọi là cổ đông. Công ty cổ phần có quyền chào bán các cổ phần của công ty cho các cổ đông hiện hữu và người khác để huy động thêm vốn điều lệ. Đối với các công ty đại chúng, công ty niêm yết, việc huy động vốn điều lệ được diễn ra trên sàn chứng khoán thông qua việc phát hành cổ phiếu và thu hút các nhà đầu tư với quy mô rộng hơn cũng như số vốn điều lệ tăng thêm sẽ lớn hơn. Các hoạt động bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán buộc phải tuân theo các quy định của pháp luật về chứng khoán.

Như vậy có thể thấy có sự khác biệt giữa các loại hình doanh nghiệp khi thực hiện huy động vốn điều lệ. Sự khác biệt rõ rệt nhất thể hiện ở cách thức huy động vốn của công ty cổ phần, với cách thức huy động vốn thông qua việc chào bán cổ phần, phát hành cổ phiếu, công ty cổ phần có thể huy động được số vốn điều lệ lớn hơn nhiều lần so với công ty trách nhiệm hữu hạn hay công ty hợp danh.

Huy động vốn đầu tư 

Bên cạnh vốn điều lệ doanh nghiệp, trong quá trình kinh doanh, doanh nghiệp sẽ phải huy động thêm các nguồn vốn khác để thực hiện các dự án, kế hoạch kinh doanh của công ty. Luật Đầu tư 2014 quy định: “Vốn đầu tư là tiền và tài sản khác để thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh”. Số vốn đầu tư có thể lớn hơn hoặc nhỏ hơn vốn điều lệ của doanh nghiệp. Theo quy định của pháp luật doanh nghiệp hiện nay, doanh nghiệp có thể huy động vốn để thực hiện hoạt động đầu tư, kinh doanh bằng các phương thức sau:

Thứ nhất, doanh nghiệp huy động vốn bằng việc phát hành trái phiếu. 

Trong Luật Doanh nghiệp 2014 quy định chỉ có công ty cổ phần được quyền phát hành trái phiếu. Tuy nhiên, kể từ ngày 01/01/2021 khi Luật Doanh nghiệp 2020 có hiệu lực, công ty TNHH cũng sẽ có quyền phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Trái phiếu được hiểu là một chứng từ ghi nợ của doanh nghiệp. Doanh nghiệp sẽ có nghĩa vụ trả lãi cho những nhà đầu tư sở hữu trái phiếu. Khác với cổ phiếu, nhà đầu tư sở hữu trái phiếu sẽ không trở thành cổ đông hay thành viên của công ty. Số tiền huy động được từ việc bán trái phiếu sẽ không được tính vào phần vốn điều lệ của doanh nghiệp, doanh nghiệp sẽ sử dụng số vốn huy động được từ trái phiếu để thực hiện các hoạt động đầu tư kinh doanh.

Thứ hai, huy động vốn từ các nguồn vay tín dụng

Vay tín dụng là việc các doanh nghiệp vay các khoản vốn để thực hiện hoạt động đầu tư, kinh doanh từ các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng. Theo đó, doanh nghiệp sẽ tiến hành thực hiện các thủ tục vay tín dụng tại các tổ chức tín dụng, thông thường là các ngân hàng. Khi thực hiện các hoạt động vay tín dụng, các ngân hàng sẽ rà soát tình hình tài chính của doanh nghiệp và yêu cầu doanh nghiệp đăng ký các biện pháp bảo đảm để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán của mình.

Bên cạnh việc vay tín dụng từ các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp có thể vay vốn từ các nguồn tín dụng thương mại. Một số loại tín dụng thương mại thường gặp như: Tín dụng thương mại cấp cho nhà nhập khẩu; Tín dụng thương mại cấp cho người xuất khẩu; Tín dụng nhà môi giới cấp cho người xuất khẩu và nhập khẩu.

Thứ ba, doanh nghiệp có thể huy động vốn từ lợi nhuận không chia. 

Khi doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có lãi, song, các thành viên hoặc cổ đông công ty không có nhu cầu nhận phần lợi nhuận đó thì doanh nghiệp có thể sử dụng số lợi nhuận đó để chuyển thành vốn đầu tư cho doanh nghiệp. Đây là hình thức huy động vốn không được pháp luật quy định mà sẽ phụ thuộc vào sự thoả thuận giữa các cổ đông, thành viên với công ty.

Thứ tư, doanh nghiệp huy động vốn góp thực hiện dự án từ các nhà đầu tư khác

Trong quá trình kinh doanh của mình, đặc biệt đối với các doanh nghiệp có hoạt động với các dự án lớn, nguồn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp đôi khi là không đủ đối với yêu cầu của dự án, do đó doanh nghiệp cần huy động thêm phần vốn đầu tư từ những nhà đầu tư khác. Các nhà đầu tư sẽ góp vốn đầu tư thực hiện dự án và sẽ hưởng lợi nhuận tương ứng với phần vốn góp của mình trong dự án. Hiện nay, cách thức huy động vốn này thường được thể hiện dưới dạng các hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa các nhà đầu tư.

Như vậy, trong quá trình hoạt động của mình, các doanh nghiệp sẽ liên tục phải huy động vốn để phù hợp với hoạt động kinh doanh và quản trị công ty. Pháp luật hiện nay có phép doanh nghiệp huy động vốn theo nhiều cách khác nhau. Đối với hoạt động huy động vốn điều lệ, doanh nghiệp buộc phải tuân theo các quy định của pháp luật doanh nghiệp, pháp luật đầu tư, pháp luật chứng khoán và pháp luật có liên quan. Đối với hoạt động huy động vốn đầu tư, doanh nghiệp có thể linh hoạt hơn trong việc lựa chọn cách thức huy động vốn, có thể cùng lúc thực hiện nhiều các thức huy động vốn tuỳ thuộc vào nhu cầu hoạt động, kinh doanh của doanh nghiệp.

Trên đây là bài viết tư vấn về “Pháp luật về huy động vốn của doanh nghiệp” của Công ty Luật TNHH Apra. Quý khách hàng còn thắc mắc về các vấn đề nêu trên và cần được giải đáp, vui lòng liên hệ số hotline để được tư vấn và hỗ trợ.

_________________________________

Mọi thông tin yêu cầu tư vấn xin vui lòng liên hệ:

CÔNG TY LUẬT TNHH APRA

Địa chỉ: Tầng 7, số 57 Trần Quốc Toản, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.

Email: info@apra.vn

Hotline: 024.23486234 – 0948495885