PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN BẰNG THẺ NGÂN HÀNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

Những năm gần đây, ngân hàng và các tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính đã không ngừng phát triển và có bước tiến nhảy vọt tạo nên một hệ thống tài chính ngân hàng vững mạnh, không ngừng đem lại nguồn lợi cho đất nước, góp phần phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, thẻ ngân hàng là sản phẩm tất yếu của ngân hàng và các tổ chức tài chính khác. Không những vậy, thẻ ngân hàng còn là một công cụ tài chính không thể thiếu đối với bất kì người trưởng nào để giảm thiểu rủi ro tiền mặt nhất là trong công tác hay du lịch. Bên cạnh những tiện nghi đó, vẫn luôn tồn tại các rủi ro về phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng này, gây ra những thiệt hại lớn đối với người sử dụng. 

Khái niệm thẻ ngân hàng

Thẻ ngân hàng là phương tiện thanh toán do tổ chức phát hành thẻ phát hành để thực hiện giao dịch thẻ theo các Điều kiện và Điều Khoản được các bên thỏa thuận.

Giao dịch thẻ là việc sử dụng thẻ để gửi, rút tiền mặt, chuyển khoản, thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ và sử dụng các dịch vụ khác do tổ chức phát hành thẻ, tổ chức thanh toán thẻ cung ứng.

Tổ chức phát hành thẻ là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện phát hành thẻ theo quy định của nhà nước. Tổ chức phát hành thẻ bao gồm: ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, chi nhánh ngân hàng nước, Công ty tài chính, tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối.

Do đó, có thể rút ra khái niệm chi tiết thẻ ngân hàng như sau: thẻ ngân hàng là phương tiện thanh toán do tổ chức phát hành thẻ là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo quy định của pháp luật được thực hiện phát hành để thực hiện giao dịch gửi, rút tiền mặt, chuyển khoản, thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ và sử dụng các dịch vụ khác do tổ chức phát hành thẻ, tổ chức thanh toán thẻ cung ứng theo các điều kiện và điều khoản được các bên thỏa thuận.

Phân loại thẻ ngân hàng

Mỗi loại thẻ ngân hàng sẽ có những tính chất, cách sử dụng khác nhau và được phân loại dựa trên các đặc điểm:

Theo tính chất của thẻ

Theo tính chất của thẻ thì thẻ ngân hàng được chia làm hai loại là thẻ thẻ cần có tiền sẵn bên trong mới có thể thực hiện giao dịch được (gồm thẻ ghi nợ quốc tế – Debit card, thẻ ATM và thẻ trả trước – Prepaid card) và thẻ được chi tiêu trước, trả tiền sau trong một thời gian cho phép và một hạn mức nhất định. (thẻ tín dụng – Credit card)

Theo phạm vi lãnh thổ sử dụng

Theo phạm vi lãnh thổ, thẻ ngân hàng được chia làm thẻ nội địa (thẻ ATM) và thẻ quốc tế (thẻ ghi nợ quốc tế, thẻ tín dụng, thẻ trả trước, Visa, Mastercard, JCB…)

Theo tính chất kỹ thuật

Theo tính chất kỹ thuật thì thẻ ngân hàng bao gồm thẻ từ (có gắn dải băng từ chứa thông tin ở mặt sau của thẻ) và thẻ chip (sử dụng chip điện tử).

Theo tổ chức phát hành

Theo tổ chức phát hành thì thẻ ngân hàng bao gồm thẻ ngân hàng được phát hành bởi ngân hàng thương mại và thẻ ngân hàng được phát hành bởi các tổ chức tín dụng phi ngân hàng.

Lợi ích của thẻ ngân hàng

Với sự phát triển của nền kinh tế hiện nay, kèm theo đó là sự phát triển của khoa học công nghệ thông tin, giúp các tổ chức phát hành thẻ ngân hàng ngày càng đa dạng hóa về tính năng và tiện ích sử dụng thẻ, giúp chủ thẻ thực hiện giao dịch một cách nhanh chóng, không giới hạn về không gian, thời gian. Có thể thấy lợi ích to lớn của thẻ ngân hàng như: thanh toán các hóa đơn dịch vụ, hàng hóa một cách nhanh chóng bằng các thao tác quẹt thẻ, chạm thẻ, thanh toán bằng mã code, liên kết với các ứng dụng, ví điện tử; thanh toán trực tuyến trên các website; rút tiền mặt tại các điểm ATM; gửi tiết kiệm;… và nhiều lợi ích hữu hiệu khác.

Phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng 

Phương thức thanh toán là cách thức, phương pháp thực hiện nghĩa vụ về tài sản. Cách thức thực hiện có thể là trả làm một lần hoặc trả nhiều lần hay trả theo định kì… hoặc tuỳ thuộc vào cách thức mà các bên thoả thuận. Phương thức thanh toán có thể thực hiện bằng hình thức trả bằng tiền mặt, bằng séc, thanh toán qua ngân hàng, thư tín dụng, thanh toán bằng hiện vật… hoặc theo sự thoả thuận của các bên. 

Do đó, có thể hiểu phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng là việc sử dụng thẻ ngân hàng để hoàn thành các nghĩa vụ về tài sản. Có thể dùng thẻ để trả một lần, nhiều lần hay theo định kỳ tùy thuộc vào sự thỏa thuận, ý chí của các bên khi tham gia giao dịch.

Khái niệm ngân hàng thương mại

Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của pháp luật nhằm mục tiêu lợi nhuận. Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ như nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản.

Do vậy, ngân hàng thương mại là ngân hàng kinh doanh tiền tệ vì mục đích lợi nhuận có hoạt động chủ yếu, thường xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng để cấp tín dụng và thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán; hoạt động của ngân hàng thương mại dựa trên cơ sở chế độ hạch toán kinh tế, nhằm mục tiêu lợi nhuận. Ngân hàng thương mại được pháp luật cho phép thực hiện rộng rãi các loại nghiệp vụ kinh doanh ngân hàng, như: nhận tiền gửi có kì hạn, không kì hạn; thực hiện nghiệp vụ chiết khấu; dịch vụ thanh toán; huy động vốn bằng cách phát hành chứng chỉ nhận nợ…

Chức năng của ngân hàng thương mại

Ngân hàng thương mại có chức năng là cầu nối trung gian tín dụng của người có lượng vốn sư giả và người thiếu vốn, chức năng trung gian thanh toán, chức năng tạo nền và chức năng thủ quỹ. 

Với chức năng trung gian tín dụng, người gửi tiền sẽ thu lợi từ nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi của mình dưới hình thức tiền lãi, an toàn tiền gửi, tiện ích. Còn với người đi vay sẽ giúp họ thoả mãn nhu cầu vốn tạm thời thiếu hụt trong quá trình sản xuất kinh doanh, đồng thời tiết kiệm chi phí, thời gian, tiện lợi và an toàn. Chức năng này là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của ngân hàng thông qua lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi, là cơ sở để ngân hàng thương mại tăng qui mô tín dụng, đồng thời góp phần điều hòa vốn trong nền sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Giúp khách hàng thanh toán một cách nhanh chóng, an toàn và hiệu quả, tạo điều kiện thu hút nguồn vốn tiền gửi thông qua cung ứng một dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt có chất lượng cao đồng thời góp phần làm giảm khối lượng tiền mặt dẫn đến tiết kiệm chi phí lưu thông tiền mặt.

Phân loại ngân hàng thương mại

Dựa vào hình thức sở hữu thì ngân hàng được chia thành 5 loại bao gồm: ngân hàng thương mại quốc doanh, ngân hàng thương mại cổ phần, ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% vốn nước ngoài và ngân hàng chi nhánh nước ngoài.

Dựa theo chiến lược kinh doanh thì ngân hàng thương mại bao gồm ngân hàng thương mại bán buôn, ngân hàng thương mại bán lẻ và ngân hàng thương mại vừa bán buôn vừa bán lẻ. Dựa vào tính chất hoạt động thì ngân hàng thương mại  bao gồm ngân hàng chuyên doanh và ngân hàng kinh doanh tổng hợp.

Pháp luật về phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng tại các ngân hàng thương mại

Pháp luật về phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng tại các ngân hàng thương mại là tổng thể các quy phạm pháp luật do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, hoặc thừa nhận nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình các ngân hàng thương mại sử dụng phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng.

Quy định của pháp luật về phương thức thanh toán bằng thẻ của ngân hàng thương mại

Ngân hàng thương mại thực hiện các cung ứng dịch vụ thanh toán trong nước bằng thẻ ngân hàng. Bên cạnh đó, ngân hàng nhà nước có trách nhiệm tổ chức, quản lý, vận hành, giám sát hệ thống thanh toán; kiểm tra, thanh tra, xử lý những trường hợp sai phạm của ngân hàng thương mại trong thanh toán bằng thẻ ngân hàng.

Các quy định về chủ thể sử dụng thẻ ngân hàng và thanh toán bằng thẻ ngân hàng

Pháp luật quy định về đối tượng được sử dụng thẻ như sau:

Đối với chủ thẻ chính là cá nhân thì pháp luật quy định người từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật được sử dụng thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự được sử dụng thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước.

Đối với chủ thẻ chính là tổ chức thì pháp luật quy định: tổ chức đủ điều kiện mở tài khoản thanh toán được sử dụng thẻ ghi nợ. Tổ chức là pháp nhân được thành lập và hoạt động hợp pháp theo quy định của pháp luật Việt Nam được sử dụng thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ, thẻ trả trước. Chủ thẻ là tổ chức được ủy quyền bằng văn bản cho cá nhân sử dụng thẻ của tổ chức đó hoặc cho phép cá nhân sử dụng thẻ phụ theo quy định của pháp luật.

Đối với chủ thẻ phụ: Chủ thẻ phụ được sử dụng thẻ theo chỉ định cụ thể của chủ thẻ chính nhưng chỉ trong phạm vi sau: người từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật được sử dụng thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước; người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự được sử dụng thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước; người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự được người đại diện theo pháp luật của người đó đồng ý bằng văn bản về việc sử dụng thẻ được sử dụng thẻ ghi nợ, thẻ trả trước. 

Các quy định về giới hạn an toàn khi sử dụng phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng của ngân hàng thương mại

Ngân hàng thương mại có trách nhiệm phổ biến, hướng dẫn cho khách hàng về dịch vụ thẻ như thanh toán bằng thẻ, rút tiền,…; thao tác sử dụng thẻ đúng quy trình; các rủi ro có thể gặp phải khi sử dụng thẻ; cách xử lý khi gặp sự cố và thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn, phòng ngừa rủi ro cho giao dịch thẻ theo các nguyên tắc quản lý rủi ro trong hoạt động ngân hàng điện tử; bảo mật thông tin liên quan đến hoạt động thẻ.

Chủ thẻ phải thông báo ngay cho ngân hàng thương mại phát hành thẻ khi bị mất thẻ, lộ thông tin thẻ để tránh tình trạng kẻ gian sử dụng thẻ để thanh toán và có quyền yêu cầu tra soát khi phát hiện hoặc nghi ngờ có sai sót về giao dịch thẻ. Khi nhận được thông báo của chủ thẻ, ngân hàng thương mại phát hành thẻ phải thực hiện ngay việc khóa thẻ và phối hợp với các bên liên quan để thực hiện các biện pháp nghiệp vụ cần thiết khác nhằm ngăn chặn các thiệt hại có thể xảy ra.

Đánh giá những mặt hạn chế của pháp luật

Pháp luật về phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng tại các ngân hàng thương mại ở Việt Nam hiện nay còn quá nhiều bất cập. Không có quy định nào cụ thể, chi tiết cho phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng tại ngân hàng thương mại cả, mà chỉ được quy định một cách chung chung, liệt kê cùng các hình thức thanh toán khác. Bên cạnh đó, những quy định có liên quan về phương thức thanh toán bằng thẻ ngân hàng chưa rõ ràng. Mặt khác, các văn bản pháp luật chồng chéo quá nhiều, mỗi năm ra một văn bản sửa đổi, bổ sung cho văn bản trước, khiến người dân khó lòng áp dụng, thực hiện pháp luật trong thực tế.

_________________________________

Mọi thông tin yêu cầu tư vấn xin vui lòng liên hệ :

CÔNG TY LUẬT TNHH APRA

Địa chỉ: Tầng 7, số 57 Trần Quốc Toản, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.

Email: info@apra.vn

Hotline : 024.23486234 – 0948495885