XỬ LÝ CÁC HỢP ĐỒNG VI PHẠM HÌNH THỨC BẮT BUỘC THEO BỘ LUẬT DÂN SỰ 2015

Theo nguyên tắc giao dịch dân sự nói chung và hợp đồng nói riêng sẽ thường được xác lập dựa trên sự tự do thỏa thuận và ý kiến của chủ thể các bên. Tuy nhiên thì việc tự do hợp đồng thì vẫn phải nằm trong khuôn khổ các quy định của pháp luật, đặc biệt là yêu cầu của pháp luật về mặt hình thức. Hình thức của hợp đồng là sự biểu hiện ra bên ngoài cho phần nội dung của hợp đồng đó. Bởi vậy việc yêu cầu hình thức bắt buộc đối với hợp đồng mang rất nhiều ý nghĩa và mục đích khác nhau, một trong số đó là để nhằm xác định điều kiện có hiệu lực của hợp đồng. Việc yêu cầu hình thức này cũng sẽ giúp việc xử lý vi phạm hợp đồng trở nên dễ dàng hơn.

Trường hợp một, hình thức bắt buộc là điều kiện có hiệu lực của hợp đồng. 

Theo quy định tại Điều 129 Bộ Luật Dân sự 2015:

“Giao dịch dân sự vi phạm quy định điều kiện có hiệu lực về hình thức thì vô hiệu, trừ trường hợp sau đây:

1. Giao dịch dân sự đã được xác lập theo quy định phải bằng văn bản nhưng văn bản không đúng quy định của luật mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó.

2. Giao dịch dân sự đã được xác lập bằng văn bản nhưng vi phạm quy định bắt buộc về công chứng, chứng thực mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó. Trong trường hợp này, các bên không phải thực hiện việc công chứng, chứng thực.” 

Theo quy định trên, có hai trường hợp ngoại lệ là có những hợp đồng khi không tuân thủ hình thức bắt buộc nhưng vẫn được công nhận hiệu lực, nếu đáp ứng đủ các đều kiện và thủ tục sau:

Thứ nhất là khi hợp đồng đó trên thực tế đã được một bên hoặc các bên đã thực hiện xong ít nhất hai phần ba nghĩa vụ hợp đồng. Nghĩa vụ, mà theo Điều 274 Bộ Luật Dân sự 2015, là việc mà một hoặc nhiều chủ thể (bên có nghĩa vụ) phải chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá, thực hiện công việc hoặc không được thực hiện công việc nhất định vì lợi ích của một hoặc nhiều chủ thể khác (bên có quyền).

Thứ hai là phải được Tòa án thông qua và ra quyết định công nhận hiệu lực của hợp đồng đó. Không phải hợp đồng nào vi phạm về hình thức mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ thì cũng đương nhiên có hiệu lực. Hợp đồng đó phải được trình lên Tòa án theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, phải được xem xét đầy đủ các điều kiện của hợp đồng, và được Tòa án ra quyết định công nhận thì hợp đồng đó mới có hiệu lực. 

Ngoài hai trường hợp đặc biệt trên, mọi giao dịch dân sự mà vi phạm quy định điều kiện có hiệu lực về mặt hình thức bắt buộc thì đều vô hiệu. Hợp đồng vô hiệu là một hợp đồng không tồn tại theo pháp luật, không có giá trị pháp lý, và không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ pháp lý đối với các bên tham gia hợp đồng.

Trường hợp hai, hình thức bắt buộc không là điều kiện có hiệu lực của hợp đồng. 

Hiện nay, Bộ Luật Dân sự 2015 không có quy định về hướng xử lý đối với trường hợp này. Chế tài vô hiệu mới chỉ được áp dụng đối với các giao dịch dân sự vi phạm về hình thức là điều kiện có hiệu lực, còn nếu hình thức đó không phải là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự thì chưa được nhắc đến. Cần xem xét thêm những quy định rõ ràng hơn về điều này, giống như luật của Cộng hoà Pháp có quy định “Những hình thức yêu cầu với mục đích chứng cứ không ảnh hưởng tới điều kiện có hiệu lực của hợp đồng” . Quy định như thế này sẽ phân biệt rõ ràng hơn giữa hình thức của hợp đồng để làm chứng cứ và hình thức để có hiệu lực của hợp đồng.

Trên đây là bài viết tư vấn về “Xử lý các hợp đồng vi phạm hình thức bắt buộc theo Bộ Luật Dân sự 2015” của Công ty Luật TNHH Apra. Quý khách hàng còn thắc mắc về các vấn đề nêu trên và cần được giải đáp, vui lòng liên hệ số hotline để được tư vấn và hỗ trợ.

_________________________________

Mọi thông tin yêu cầu tư vấn xin vui lòng liên hệ :

CÔNG TY LUẬT TNHH APRA

Địa chỉ: Tầng 7, số 57 Trần Quốc Toản, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.

Email: info@apra.vn

Hotline: 024.23486234 – 0948495885