Ly hôn đơn phương vắng mặt là ly hôn theo yêu cầu của một bên vợ hoặc chồng với sự vắng mặt của bị đơn. Những vụ việc ly hôn đơn phương vắng mặt nói chung và ly hôn có yếu tố nước ngoài nói riêng (trong đó vợ hoặc chồng hoặc cả hai là người nước ngoài hay hai người là công dân Việt Nam cư trú tại nước ngoài) thì tính phức tạp trong thủ tục cũng như vấn đề giải quyết khi xảy ra tranh chấp ( tài sản, quyền nuôi con,..) càng trở nên phức tạp không có sự có mặt của bị đơn. Bài viết dưới đây sẽ đưa ra khái quát chung về quy định pháp luật Việt Nam đối với vấn đề này cùng việc đưa ra ví dụ cụ thể về bản án phán quyết đã có hiệu lực của Tòa án để minh họa cho quan điểm xét xử của Tòa án Việt Nam trong vấn đề này.
Phần thứ nhất, khái quát chung về quy định pháp luật
Cũng giống với quy định pháp luật Việt Nam về thủ tục ly hôn có yếu tố nước ngoài nói chung, ly hôn đơn phương vắng mặt có yếu tố nước ngoài cũng tuân theo các quy định pháp luật về Luật áp dụng quy định tại điều 122 và 127 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014; thẩm quyền giải quyết của Tòa án cấp Tỉnh và cấp Huyện quy định tại điều 36, 37, 39 và 40 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015; trình tự thủ tục xin ly hôn; thời hạn giải quyết và án phí. Tuy nhiên sự khác nhau giữa hai yêu cầu ly hôn này thể hiện ở những vấn đề sau:
Về căn cứ yêu cầu ly hôn, theo quy định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, đề Tòa có thể xem xét giải quyết thì ly hôn theo yêu cầu của một bên thì phải có những căn cứ yêu cầu sau đây:
– Hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng;
– Đời sống chung không thể kéo dài;
– Mục đích của hôn nhân không đạt được.
Về giấy tờ cần chuẩn bị: Giấy xác nhận và ủy thác về sự vắng mặt của Đại sứ quán. Tòa án sẽ thụ lý vụ án và giải quyết theo pháp luật Hôn nhân và Gia đình. Thời gian có thể kéo dài từ 6 tháng tới 1 năm. Trong khoảng thời gian này, Tòa án sẽ gửi văn bản tới Đại sứ quán của bị đơn về việc Ủy thác tư pháp để có thể giải quyết vụ việc theo hướng Ly hôn đơn phương vắng mặt có yếu tố nước ngoài.
Giải quyết theo các cuộc ly hôn đơn phương thông thường nhưng sẽ nhanh hơn vì không trải qua các phiên như phiên họp hòa giải.
Phần hai, phân tích bản án
Tại Bản án số 59/2016/HNGĐ-ST ngày 30/5/2017 về việc về việc “Tranh chấp Hôn nhân và Gia đình” giữa: Nguyên đơn là Chị Đậu Thị H,sinh năm 1992; địa chỉ: Xóm 16, xã S, huyện Y, tỉnh Nghệ An.Có mặt. Người đại diện theo ủy quyền cho chị H: Chị Nguyễn Thị T, sinh năm 1987; địa chỉ, Văn phòng luật sư Trọng Hải & Cộng sự -Đoàn luật sư Nghệ An (có mặt) và bị đơn là anh Trần Khắc T, sinh năm 1985 hiện đang cư trú tại Cộng hòa liên bang Đức ( xét xử vắng mặt). Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:Ông Trần Khắc Đ, sinh năm1956và bà Thái Thị K, sinh năm 1961 (Bố, mẹ anh T); địa chỉ; xóm 6, xã V, huyện Y, tỉnh Nghệ An. Bà K, ông Đ đều vắng mặt. Người đại diện theo ủy quyền cho ông Đ: Chị Trần Thị T, sinh năm 1985 (Con ông Đ). Địa chỉ:xóm 6, xã V, huyện Y, tỉnh Nghệ An. (vắng mặt)
Nguyên nhân dẫn đến yêu câu là ly hôn là do mâu thuẫn, hai vợ chồng không còn yêu thương nhau.
- Tranh chấp về quyền nuôi con
Về phía nguyên đơn: Trong đơn xin ly hôn đề ngày 22/3/2016, Chị H trình bày Chị và anh Trần Khắc T có Một con chung là cháu Trần Khắc Việt Anh, sinh ngày 23/3/2012.Khi mâu thuẫn vợ chồng,chị đem cháu về cùng ở bên ngoại, nhưng tháng 11/2014 bà K là bà nội cháu sang đem về nuôi, nên hiện cháu đang ở với ông bà nội là ông Trần Khắc Đ và bà Thái Thị K chăm sóc, nuôi dưỡng. Nay ly hôn chị yêu cầu Tòa án giải quyết giao cháu cho chị được trực tiếp nuôi dưỡng cháu Việt Anh. Về tài sản chị không yêu cầu Tòa giải quyết.
Về phía bị đơn, anh T trình bày trong công văn yêu cầu bày tỏ quan điểm của Tòa: vì chị H không đủ tư cách làm mẹ, bỏ con và thiếu trách nhiệm với con từ nhỏ. Nay ly hôn anh xin được nuôi dưỡng cháu và anh cam kết sẽ làm thủ tục để bảo lãnh cháu sang Đức. Còn hiện tại anh chưa có điều kiện đưa cháu đi được,nên anh nhờ bố,mẹ đẻ là ông Trần Khắc Đ và bà Thái Thị K quản lý, chăm sóc cháu trong thời gian anh đi vắng.
- Nhận định và phán quyết của Tòa án
Sau khi xem xét các tài liệu có tại hồ sơ vụ án; lời trình bày của đương sự đã được thẩm tra; kết quả tranh luận về ý kiến của Đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Nghệ An tại phiên tòa. Hội đồng xét xử nhận định:
Về thủ tục tố tụng: Anh Trần Khắc T là bị đơn hiện ở nước ngoài không thể về nước để hòa giải và trực tiếp tham gia phiên tòa được. Ngày 14/7/2016 và ngày 28/7/2016 anh T đã có quan điểm về việc giải quyết vụ án và đề nghị Tòa án giải quyết, xét xử vắng mặt. Đối với bà Thái Thị K, ông Trần Khắc Đ và chị Trần Thị T, người được ông Đ ủy quyền, mặc dù Tòa án đã triệu tập hợp lệ đến lần thứ 2, nhưng Bà K, ông Đ và chị Thủy không có mặt. Đối với ý kiến của Kiểm sát viên cho rằng: Vụ án có yếu tố người nước ngoài, thời hạn mới trên 04 tháng kể từ ngày thụ lý, Tòa án xét xử là chưa đảm bảo về thời hạn, thấy rằng; Trong quá trình giải quyết vụ án, mặc dù anh Trần Khắc T đang ở nước ngoài, nhưng anh T đã biết được việc chị H khởi kiện yêu cầu ly hôn anh và giải quyết các vấn đề liên quan thông qua người thân.Và anh T đã có quan điểm của mình về việc giải quyết vụ án và đề nghị Tòa án giải quyết, xét xử vắng mặt. Do đó Tòa án đưa vụ án ra xét xử là không vi phạm thời hạn quy định tại khoản 2 điều 476 Bộ luật tố tụng dân sự.Căn cứ khoản 2 Điều 207; Khoản 2 điều 227 và khoản 1 điều 228 Bộ luật tố tụng dân sự, thuộc trường hợp không hòa giải được và Tòa án tiến hành xét xử vắng mặt anh T, Bà K, ông Đ và chị Thủy theo quy định.
Về quan hệ tình cảm: Cho chị Đậu Thị H và anh Trần Khắc T được ly hôn nhau căn cứ khoản 1 Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình khi tình cảm vợ chồng không còn,mục đích hôn nhân không đạt được nên cần giải quyết cho họ ly hôn nhau.
Về con chung: Xét thấy, yêu cầu của anh T là chính đáng, tuy nhiên hiện anh T đang ở nước ngoài không thể trực tiếp nuôi dưỡng con chung được.Theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình thì;việc chăm sóc, nuôi dưỡng con chung là quyền và cũng là nghĩa vụ của vợ chồng sau ly hôn không thể giao cho ai khác. Hơn nữa, việc anh T cho rằng chị không đủ tư cách làm mẹ, nhưng không có căn cứ chứng minh. Mặt khác trong quá trình giải quyết vụ án và tại phiên tòa chị H tha thiết yêu cầu Tòa án giao con chung cho chị trực tiếp nuôi dưỡng. Do đó cần giao cho chị H nuôi dưỡng, chăm sóc cháu Trần Khắc Việt Anh là phù hợp. Anh T có quyền và nghĩa vụ thăm nom con chung không ai được cản trở.
Qua vụ tranh chấp ly hôn vắng mặt có yếu tố nước ngoài trên ta thấy rằng Tòa án Việt Nam vẫn thụ lý và giải quyết các vụ việc ly hôn vắng mặt có yếu tố nước ngoài nói chung và ly hôn đơn phương nói riêng khi bị đơn không thể tham gia phiên Tòa xét xử. Đối với tranh chấp về quyền nuôi con giữa các đương sự, việc bên đương sự hiện đang ở nước ngoài sẽ có phần bất lợi hơn trong việc giành quyền nuôi con khi con chung của cả hai đang ở Việt Nam. Bên cạnh đó cũng như các yêu cầu về nghĩa vụ chứng minh khi giải quyết tranh chấp tại Tòa án của các bên đương sự, Tòa án Việt Nam khi giải quyết tranh chấp ly hôn có yếu tố nước người nói chung và tranh chấp về quyền nuôi con nói riêng cũng rất chú trọng việc các bên đưa ra được chứng cứ chứng minh cho lập luận của mình.
Trên đây là bài viết tư vấn về “Giải quyết ly hôn đơn phương vắng mặt có yếu tố nước ngoài”. Quý khách còn thắc mắc về các vấn đề nêu trên và cần được giải đáp, vui lòng liên hệ số hotline được tư vấn và hỗ trợ.
_________________________________
Mọi thông tin yêu cầu tư vấn xin vui lòng liên hệ:
CÔNG TY LUẬT TNHH APRA
Địa chỉ: Tầng 7, số 57 Trần Quốc Toản, phường Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, Việt Nam.
Email: info@apra.vn
Hotline: 024.23486234 – 0948495885
